SUV araçların popülaritesi giderek artarken, bu araçların yaya güvenliği üzerindeki etkileri ciddi endişelere yol açıyor. Özellikle yükselen kaput yapıları, çocukların ve yetişkinlerin güvenliğini tehdit ediyor. İngiltere merkezli bir araştırma, bazı SUV modellerinde sürücülerin araçlarının önündeki küçük çocukları bile göremediğini ortaya koydu. Bu durum, Avrupa'da alarm zillerinin çalmasına neden oldu.

SUV'lar ve Görüş Açısı Sorunu

Çevreci kuruluş Transport & Environment’ın (T&E) Loughborough Üniversitesi iş birliğiyle hazırladığı rapor, SUV araçların kaput yüksekliğinin son yıllarda önemli ölçüde arttığını gösteriyor. Rapora göre, bazı SUV modellerinde sürücüler, araçlarının hemen önünde duran 9 yaşındaki bir çocuğu bile göremiyor. Özellikle cip ve Land Rover gibi yüksek ön yapılı araçlarda bu görüş kaybı daha belirgin hale geliyor. Örneğin, Land Rover Defender modelinin direksiyonundaki bir sürücü, aracın önünde duran 4.5 yaşındaki bir çocuğu fark edemeyebiliyor. Bu durum, hem çocuk hem de yetişkin yayalar için ölüm riskini artırıyor.

T&E’nin verilerine göre, SUV kaputlarının ortalama yüksekliği son 15 yılda her yıl yaklaşık yarım santimetre artarak 2010’da 77 cm olan ortalama seviyeyi 2024 itibarıyla 84 cm’ye ulaştı. Bu yükseklik, yetişkinlerin hayati organlarına, çocukların ise doğrudan başına denk geliyor. Yüksek burunlu araçların yayaya çarpması halinde, yayaların gövdelerinin üstünden çarpıldığı ve doğrudan yere düşmek yerine araçların altına alındığı belirtiliyor. Bu da ölüm riskini daha da artırıyor. Düşük kaputlu araçlardaysa çarpma, genellikle bacak hizasında olduğu için yayalar öne savrulabiliyor.

Türkiye'de SUV Satışları Rekor Kırıyor

Türkiye'de de SUV araçlara olan ilgi giderek artıyor. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin (ODMD) verilerine göre, 2024’te satılan her iki araçtan biri SUV oldu. 2025’in ilk çeyreğinde SUV’ların toplam otomobil satışlarındaki payı yüzde 59,7’ye çıktı. Bu durum, yaya güvenliği konusundaki endişeleri daha da artırıyor.

T&E, yayaların güvenliği için Avrupa genelinde SUV kaputlarına yasal yükseklik sınırı getirilmesi gerektiğini savunuyor. Kuruluş, otomobil üreticilerinin “güvenlik teknolojisi” vurgusuyla tehlikeyi görmezden geldiğini, bu yükselişin ise kamusal alanlarda daha fazla ölüme neden olduğunu vurguluyor.

Land Rover'dan Açıklama

Eleştirilerin odağındaki markalardan biri olan Land Rover ise yaptığı açıklamada, tüm modellerin mevcut güvenlik standartlarına uygun üretildiğini ve yaya algılama sistemleri, 3D kamera teknolojisi ve otonom frenleme gibi gelişmiş özelliklerle donatıldığını belirtti. Ancak uzmanlar, bu tür teknolojilerin her zaman yeterli olmayabileceğini ve fiziksel güvenlik önlemlerinin de alınması gerektiğini vurguluyor.

SUV araçların yükselen kaput yapılarının yaya güvenliği üzerindeki olumsuz etkileri göz ardı edilmemeli. Yasal düzenlemelerle kaput yüksekliğine sınırlama getirilmesi ve otomobil üreticilerinin yaya güvenliğini ön planda tutan tasarımlar geliştirmesi gerekiyor. Aksi takdirde, özellikle çocuklar için ölümcül sonuçlar doğurabilecek kazaların önüne geçmek mümkün olmayacak.