Avrupa Birliği'ne bağlı Copernicus İklim Değişikliği Servisi'nin verileri ve uzman görüşleri, Türkiye'nin 2025 yazında "iklim kırbacı" olarak adlandırılan ani ve sert hava değişimleriyle karşı karşıya kalabileceğini gösteriyor. Küresel ısınmanın etkisiyle artan sıcaklıklar ve azalan yağışlar, kuraklık riskini tetikliyor. Peki, Türkiye'yi bekleyen tehlikeler neler?
Türkiye'de Hava Durumu Alarm Veriyor
Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye genelinde ocak ayı ortalama sıcaklığı mevsim normallerinin üzerinde seyretti. 15-16 Mart tarihlerindeki sıcak hava dalgasıyla birlikte birçok ilde sıcaklık rekorları kırıldı. Ancak, nisan ayında yaşanan kar yağışı ve zirai don, tarım ürünlerinde ciddi hasara yol açtı. Bu ani ve sert hava değişimleri, iklim değişikliğinin etkilerini gözler önüne seriyor.
- Ocak ayı ortalama sıcaklığı mevsim normallerinin üzerinde
- Mart ayında birçok ilde sıcaklık rekorları kırıldı
- Nisan ayında kar yağışı ve zirai don yaşandı
Uzmanlardan Kuraklık Uyarısı
Prof. Dr. Şermin Tağıl, 2025 yazının kuraklık ve aşırı sıcaklıklarla geçmesinin yüksek bir olasılık olduğunu belirtiyor. Türkiye'nin Akdeniz Havzası'nda yer alması nedeniyle küresel ısınmanın etkilerini daha yoğun hissettiğini vurgulayan Tağıl, "Küresel ısınma iklimde sert geçişleri daha da keskinleştiriyor. Her ani değişim doğayı sarsıyor, insan yaşamını hazırlıksız yakalıyor" diyor.
Tağıl, ayrıca 2024'ün son aylarında başlayan yağış eksikliğinin 2025'in ilk çeyreğinde de devam ettiğini ve Türkiye'de bir yıldan uzun süredir sürekli olarak düşük yağış görüldüğünü ifade ediyor. Kuru ve sıcak geçen kışın ilkbaharla birleşerek ciddi kuraklığa neden olduğunu belirten Tağıl, yaz aylarında sıcaklıkların daha da artmasını beklediklerini söylüyor.
Yaz Aylarında Neler Bekleniyor?
Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi'nin tahminlerine göre, 2025 yazı Türkiye için son yılların en sıcak ve kurak dönemlerinden biri olabilir. Özellikle nisan-haziran aylarında yüksek atmosferik basınç sistemlerinin etkisiyle sıcak ve yağışsız bir dönem yaşanması bekleniyor. Deniz yüzeyi sıcaklıklarının da artmasıyla birlikte atmosferdeki nemin azalacağı ve yağışların daha da düşeceği öngörülüyor.
Prof. Dr. Tağıl, şiddetlenen kuraklığın tarımsal üretimde büyük verim kayıplarına yol açabileceğini ve yaz aylarında bazı bölgelerde içme suyu temininde ciddi sorunlar yaşanabileceğini belirtiyor. Temiz suya erişimi güvence altına alacak sistemlerin kurulmasının, tarımda su verimliliğini artıracak teknolojilerin yaygınlaştırılmasının ve iklim risklerine uygun kent politikalarının hayata geçirilmesinin önemine dikkat çekiyor.
İklim Değişikliğiyle Mücadele İçin Ne Yapmalı?
Türkiye'nin iklim değişikliğinin etkileriyle mücadele edebilmesi için acil önlemler alınması gerekiyor. Su kaynaklarının verimli kullanılması, tarımda sulama tekniklerinin geliştirilmesi, kuraklığa dayanıklı bitki türlerinin yetiştirilmesi ve su tasarrufu bilincinin artırılması gibi adımlar atılmalı. Ayrıca, yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yaparak karbon salınımını azaltmak da büyük önem taşıyor.
İklim değişikliğiyle mücadele, sadece devletin değil, tüm toplumun sorumluluğunda olan bir konu. Bireysel olarak da su ve enerji tasarrufu yaparak, çevre dostu ürünler kullanarak ve bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirerek bu mücadeleye katkıda bulunabiliriz.
Türkiye'nin iklim değişikliğinin etkileriyle başa çıkabilmesi için bilimsel verilere dayalı, uzun vadeli ve kapsamlı bir strateji oluşturması gerekiyor. Aksi takdirde, "iklim kırbacı"nın etkileriyle baş etmek giderek zorlaşacak ve gelecek nesiller için yaşanabilir bir dünya bırakmak imkansız hale gelecektir.
