İran, ABD ile nükleer müzakerelerin devam ettiği hassas bir dönemde, ana nükleer tesisine bağlı iki derin yer altı tünel kompleksinin etrafındaki güvenlik önlemlerini artırarak dikkatleri üzerine çekiyor. Bu hamle, özellikle ABD ve İsrail'den gelen olası saldırı tehditlerinin gölgesinde gerçekleşiyor olması, uluslararası arenada endişeleri daha da körüklüyor. Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü'nün yayımladığı son rapor, uydu görüntülerine dayanarak bu gelişmeleri detaylı bir şekilde gözler önüne seriyor.

İran'ın Nükleer Tesis Güçlendirme Hamlesi

Enstitü başkanı David Albright, Kolang Gaz La Dağı'nın altına inşa edilen tünellerin çevresindeki yeni güvenlik önlemlerinin, bu komplekslerin yakında faaliyete geçebileceğinin bir işareti olduğunu belirtiyor. Bu durum, Birleşmiş Milletler Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) denetçilerinin bu tünellere girişine izin verilmemesiyle birleşince, endişeler daha da artıyor. Albright'a göre, İran'ın yüksek zenginleştirilmiş uranyum stoklarını, bildirilmemiş nükleer malzemeleri veya hızlıca bomba üretimi için kullanılabilecek gelişmiş santrifüjleri bu tünellerde saklama ihtimali bulunuyor.

UAEA Genel Direktörü Rafael Grossi de Washington ziyaretinde yaptığı açıklamada, bu tünellerin İran tarafından bu tür amaçlarla kullanılmasının "ihtimal dışı olmadığını" vurguladı. Ajansın bu konuyu İran'la defalarca gündeme getirdiğini ancak İran'ın, herhangi bir nükleer tesis kurulumu planlandığında bile (radyoaktif madde henüz kullanılmamış olsa dahi) ajansı bilgilendirme yükümlülüğünü reddettiğini belirtti. Grossi, İran'ın bu konudaki tutumunu, "Bize, 'Bu sizi ilgilendirmez' diyorlar" şeklinde özetledi.

Diplomasi Çabaları ve Güvenlik Endişeleri

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, bu yeni rapora yanıt olarak X (eski Twitter) üzerinden yaptığı açıklamada, İsrail ve bazı "Özel Çıkar gruplarının" diplomasiyi sabote etmeye çalıştığını iddia etti. İran, gelişmiş santrifüjlerin 2020'de sabotajla tahrip edilen Natanz nükleer tesisinin yerine bu yeni tünel komplekslerinden birinde monte edileceğini duyurdu.

Albright'a göre, bu yeni kompleksler, İran'ın Kum kenti yakınlarındaki Fordow'daki derinlemesine gömülü uranyum zenginleştirme tesisinden çok daha derine inşa ediliyor. 29 Mart'ta çekilen uydu görüntülerinde, dağın zirvesini çevreleyen yolda sertleştirilmiş girişler, yüksek duvar panelleri ve yeni panel montajı için yapılan kazılar görülüyor. Güvenlik çevresinin kuzey tarafı, Natanz tesisi güvenlik halkasına bağlanıyor.

Komplekslerde süren inşaat, İran'ın ABD ile yapılacak herhangi bir görüşmenin nükleer programının tamamen sökülmesiyle sonuçlanması gerektiği yönündeki talepleri reddettiğini gösteriyor. Tahran, barışçıl nükleer teknolojiye sahip olma hakkına sahip olduğunu savunuyor. İsrail ise, önümüzdeki aylarda İran'ın nükleer tesislerine yönelik bir saldırıyı ihtimal dışı bırakmıyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, herhangi bir müzakerenin İran'ın nükleer programının tamamen sona erdirilmesiyle sonuçlanması gerektiğini vurguladı.

Nükleer Güvenlik Önlemleri Artırılıyor

İran Nükleer Enerji Kurumu Başkanı Muhammed İslami, nükleer programın savunmasızlığına dair endişelere atıfla, bu yeni tünel komplekslerinin etrafına kurulan güvenlik çevresi gibi projelere işaret etti. İran devlet medyasında yer alan açıklamasında İslami, "Nükleer tesislerde koruyucu önlemleri genişletme çabaları sürüyor" dedi. Bu açıklama, İran İslam Devrim Muhafızları Ordusu'nun (IRGC) kuruluş yıldönümünde yapıldı.

• Tesislerdeki güvenlik önlemleri artırılıyor.
• Derin yer altı tünel kompleksleri inşa ediliyor.
• UAEA denetçilerinin girişi kısıtlanıyor.

İran'ın nükleer tesislerini güçlendirme hamlesi, uluslararası arenada yeni bir gerilim hattı oluşturuyor. ABD ve İsrail'in olası tepkileri, nükleer müzakerelerin geleceği ve bölgedeki güvenlik dengeleri açısından kritik önem taşıyor. İran'ın bu adımları, nükleer programının şeffaflığı ve denetlenebilirliği konusundaki endişeleri artırırken, diplomatik çözüm arayışlarının önünde yeni engeller oluşturuyor.